Sei su Telegram? Ti piacciono le nostre notizie? Segui il canale di SiciliaFan! Iscriviti, cliccando qui!
UNISCITI

putia-vino

Quannu né pizzerìi nè ristoranti
Esistivan’ancora a Muntidoru
A cu avìa siti e panza vacanti
La putìa di vinu dava ristoru.

Nomi famusi nun avìa la putìa,
Nè nomi ‘nglisi nè d’antichi genti,
Ma “zzi Nofriu”, “Maraneddra”, “Torlavìa”,
Sunnu li nomi ca mi vìannu ‘menti.

A mazzìurnu ci ivanu frustìari
Di passaggiu ni lu nuastru paìsi
Ca siddru avìanu fattu bon’affari
Spinnìanu comu fussiru raìssi.

La sira di lu sabatu canciava:
Lu surfararu iva a la putìa
E cosi di manciari nun circava
Ma quarchi cosa ca l’anniviscìa.

Pi na simana avìa stat’a lu scuru
Cumannatu di ddra genti furiusa.
Iddr’ora duna ordini sicuru:
– Un quartu di “vittoria” e na gazzusa ! –

Unni era la putìa si capiva
Pi li fogli d’addrauru a la porta
E pi lu jhavuru ca si sintiva
Di vinu vìacchiu e di robba cotta.

Ni la stanza a la trasuta c’era
Quasi sempri na vutti bella ranni
Cu lu bancuni chinu di bicchera
E seggi e tavulina a tutti banni.

La via pi c’arrivari era latina
Ma curbi curbi er’a la nisciuta,
Vinu n’avia partutu na cantina:
Chi gran soddisfazioni ddra vivuta!!

Chi c’era di manciari si sapiva:
Tumazzu, stigliuleddri e carcagnola
Sansizza, ova duri e quarchi uliva,
E quasi sempri c’era la fasola.

I mi ricuardu ca li picciuttìaddri
-Ca ora vuannu cosi dilicati,
Tipu carni scelta e senza caddri
E vini sulu siddru ‘mmuttigliati –

Passaru di ddra scola sapurita
Cu lu vinu purtatu ni li quarti,
Li pitanzi manciati cu li ita
Ma di sicuru fatti cu grann’arti.

Panzi, pìadi di puarcu, quagliarìaddri
Ca cucinavanu ni ddri cucini,
Ci parinu cosi di puvurìaddri
A ddri balatara di signurini.

Nicolò Falci

LA PUTIA DI MASTRU NICU FANCI

Quann’a quarcunu cci sirbìa cosa
a Mastru Nicu s’arrivulgiva,
ca s’un l’havia cci la purtava
di la Marina o di Canìattì.

“Oh Mastru Nicu sapiti chi cìarcu …?”
“Aspetta ddruacu ca forsi l’haju.”
S’avì’a sapiri sulu circari.
Nent’ammancava ni ddra putìa.

(Attuli dunci comu lu meli,
la cutugnata pi li guluti,
la mortatella chi jhavur’avìa!
sia cu li spìazi ca cu la fastuca,
la jhaurusa cannella marrò,
la giurgiulena, la paparina,
farina latti ca t’affucava,
e la gazzusa cu la pallina
ca cci vinniva Turiddra la Vurpi.)

CHI C’AVÌ’A FARI UN SUPERMERCATU?
NENT’AMMANCAVA NI DDRA PUTÌA!
S’AVÌ’A SAPIRI SULU CIRCARI.

Nunn’arridiva ma nannu Nicu;
ma s’era cuntent’o suddisfattu
l’uàcchi strinciva, li labbra stritti
lu gargiularu si cc’allargava.

E si capiva ni ddri mumenti
ca quarchi cosa l’havìa tuccatu,
quarchi niputi cc’avì’addumannatu:
“nonnu mi munni na ficudinia?”

(Lu zabbarinu p’inchiri seggi,
lu rumanìaddru, fìarru filatu,
coffi, vasceddri, panara, cufina,
surfaru giallu di dar’a la vigna,
petra cilestri disinfistanti,
sugaru buanu pi li tuppaglia,
scupi, marruggia pi pich’e pali.
Pi li carusi mannar’a la scola
Ddri beddri borsi di forti cartuni:
pi fimmineddra, cu la maniglia,
cu la tracolla pi masculiddru.)

CHI C’AVÌ’A FARI UN SUPERMERCATU?
NENT’AMMANCAVA NI DDRA PUTÌA!
S’AVÌ’A SAPIRI SULU CIRCARI.

Ni ddra putìa eccezzionali
ma zza Turiddra sempr’educata
adenzia dava a picciul’e ranni
ajhannu sempri socchi circava.

Facil’un era ‘mmìazzu ddri tanti
diversi cosi ammunsiddrati
intra lu spazziu di trenta metri
di ddra putìa ch’er’un mircatu.

(Pastigli valda, sardi salati,
li passiluna, uliv’abbunati,
e la sajimi pi li viscotta,
acit’e uagliu pi l’ansalata.
C’eranu fina li ficu sicchi,
la giardinera e lu citratu,
e li puntini pi giradischi,
Tubbi pi lumi e lampadini,
e pi lu’mmiarnu brasceri e tancina.

Pi li cavaddri li capizzuna,
li pistuleri, vardeddri, cuderi,
oltr’a mursetti cu brusch’e striglia.)

CHI C’AVÌ’A FARI UN SUPERMERCATU?
NENT’AMMANCAVA NI DDRA PUTÌA
S’AVÌ’A SAPIRI SULU CIRCARI

A li cchiù scarsi si dav’a cridenza:
oh, si ddru libbru putiva parlari!
Chiddri ca sord‘un avìanu ‘n sacchetta
diretti jivanu ni la ma nanna:

“Zza Caluzzeddra, ma figliu havi fami
nun n’haju grana pi fallu manciari;
l’annat’è scarsa, nenti si cogli
lu Signiruzzu v’av’a pinzari,

sa cci lu dici a sso maritu,
racarmutisi c’un ranni cori,
nun vuagliu tantu, picca m’abbasta,
mi dassi sulu tecchia di pasta.”

E la ma nanna di Diu timurata
jiv’a pigliari la sminuzzaglia
e la pruìva a ddra fimmineddra
nun cci facìannu pagari na lira.

(Zuccaru, sali, cu spìazi’ e cafè,
-ca si bulivatu ti macinava-
pi li cchiù nichi miscela leone.
Quant’era biancu lu primusali!
li caramela pi li carusi.
Quann’era tìampu pastigl’e castagni.
E pua la pasta, la curt’e la longa
c’era midemma la sminuzzaglia.
E la simenza intra lu cùappu
s’erat’a ijir’ a lu cinematò.
E l’aranciata ni li bustini?
lu russ’astrattu di pumadamuri,
patati, favi, fasola, linticchi,
agli, cipuddri e sali omaggiu
a ccu avìa fattu spisa abbunnata.)

CHI C’AVÌ’A FARI UN SUPERMERCATU?
NENT’AMMANCAVA NI DDRA PUTÌA
S’AVÌ’A SAPIRI SULU CIRCARI.

Ma nannu Nicu racarmutisi
– mai na parola fori misura-
dava rispìatt’e lu pritinniva
nuddru cc’havì’a pistari li pìadi.

E chissu sapp’un ranni fitenti,
camicia nera, lu chepì ‘n testa,
ca pritinniva, cu priputenza,
quarchi chilata di giallu frummìantu.

Poviru iddru! a gamm’allariu
s’ajhà ddra ssutta lu suttirraniu,
unni ma nannu tiniva la robba
ca nun cci stava ni la putìa.

Midè lu ghiacciu ddra cci sarbava
– bellu ‘ntrusciatu ‘mmiazzu la paglia-
ca cc’arrivava di la Lercara
unni di ‘mmìarnu c’era la nivi.

(Pi l’acitusi bicarbunatu,
la brillantina pi li capiddri,
gugli pi sarti, picciul’e ranni,
nun ammancavanu li spagnuletti,
lu culuranti pi li vistita,
quartara, bummula e li lanceddi,
li baccareddri, li carusìaddri,
tasch’a culuri e pi lu luttu.
E li surceri a caggiteddra.
Niguru ‘nchiostru pi calamaju,
e li pinnina pi la scrittura
ni li quaderni a righ’e quatretti.
E taganeddra di crita smaltata,
spirdu pi fari quarchi gnazioni,
la machinetta pi diddittì,
– ddru diddittì vinnut’a litrati-
anchi pitroliu pi li lumeri
e lu carburu p’acetileni.
Chiova, chiuviddra, tacci pi scarpi,
lisciva” tre stelle” ed antri marchi
l’ azzolu blè pi li linzola,
sapuni mùaddru (parìa marmillata),
li stiarini e li lumina
lu stuccu prontu e di priparari
ed anchi vitru pi li finestri.
Pi li rasola avìa li lametti
e lu sapuni pi ‘nsapunari;
si ti tagliavatu: allumi di rocca.)

CHI C’AVÌ’A FARI UN SUPERMERCATU?
NENT’AMMANCAVA NI DDRA PUTÌA
S’AVÌ’A SAPIRI SULU CIRCARI.

S’avì’a sapiri sulu circari
ni ddra putìa ca tuttu ti dava.
S’avì’a sapiri sulu circari …
E cìarcu ancora … e ancora cìarcu….
e cìarcu ancora …
… ancora …
… ancora … .

Nicolò Falci

Foto da http://castrumracalmuto.blogspot.it/